Vermogen van Jevgeni Prigozjin

Jevgeni Prigozjin, bij velen bekend als “Poetins kok”, was een van de meest controversiële en invloedrijke figuren in Rusland, met een carrière die zowel zakelijk succes als politieke betrokkenheid omvatte. Geboren op 1 juni 1961 in Leningrad (nu Sint-Petersburg), groeide hij op in een bescheiden gezin en bouwde hij uiteindelijk een imperium op dat hem tot een van de meest besproken oligarchen van zijn tijd maakte. Prigozjin’s nalatenschap werd getekend door zijn ondernemerschap, zijn rol binnen de Wagnergroep en zijn betrokkenheid bij internationale politiek.

Van opgeluchte straf tot ondernemer

Prigozjin had een tumultueuze start in zijn leven. Op jonge leeftijd werd hij veroordeeld voor diefstal, fraude en betrokkenheid bij georganiseerde misdaad. Hij bracht negen jaar door in de gevangenis en kwam in 1990 vrij. Kort daarna begon hij zijn eerste zakelijke avontuur door met zijn stiefvader een hotdogkraam op te zetten in Sint-Petersburg. Dit bescheiden begin markeerde het begin van een indrukwekkend ondernemerschap.

Zijn succes kwam in een stroomversnelling toen hij betrokken raakte bij restaurants en catering. Samen met zakenpartners bouwde hij een drijvend restaurant genaamd New Island, dat al snel een belangrijke hotspot werd voor de elite van Sint-Petersburg. Hier ontmoette hij onder meer belangrijke politieke figuren, inclusief Vladimir Poetin. Dankzij zijn connecties groeide zijn cateringbedrijf Concord Catering uit tot een machtige speler met overheidscontracten, waaronder het leveren van maaltijden aan Russische schoolkinderen en militairen.

Prigozjin’s vermogen bleef groeien door deze lucratieve contracten. Naar schatting verdiende hij in 2012 alleen al $1,2 miljard aan een contract om voedsel aan het Russische leger te leveren. Hiermee legde hij de basis voor zijn toekomst als een van Rusland’s machtigste oligarchen.

Betrokkenheid bij de Wagnergroep

Naast zijn zakelijke successen werd Prigozjin beroemd – of berucht – door zijn aanvoerderschap van de Wagnergroep. De Wagnergroep is een paramilitaire organisatie die wordt beschuldigd van oorlogsmisdaden en inmenging in conflicten wereldwijd, waaronder in Syrië, de Centraal-Afrikaanse Republiek en de Russische invasie van Oekraïne in 2022. De Wagnergroep opereerde vaak in opdracht van de Russische regering, wat Prigozjin nauwe banden met het Kremlin opleverde.

De Wagnergroep werd door velen gezien als een verlengstuk van de Russische militaire macht, hoewel Prigozjin regelmatig beweerde dat de groep onafhankelijk opereerde. Toch was duidelijk dat hij een prominente rol speelde in het versterken van de Russische invloed in conflicthaarden wereldwijd. Onder zijn leiding werd de Wagnergroep betrokken bij operaties die verder gingen dan militaire strategieën, zoals het verkrijgen van grondstoffen en het verspreiden van desinformatie.

Daarnaast richtte Prigozjin het Internet Research Agency op, beter bekend als een “trollenfabriek” die verantwoordelijk werd geacht voor het verspreiden van nepnieuws en het beïnvloeden van verkiezingen, met name in de Verenigde Staten. Deze betrokkenheid bij desinformatiecampagnes leverde hem sancties op vanuit onder andere de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.

Conflicten met het Kremlin

Hoewel Prigozjin lang een bondgenoot van Vladimir Poetin bleef, verslechterde hun relatie aanzienlijk in de jaren 2022-2023. Prigozjin uitte regelmatig openlijke kritiek op de Russische militaire leiding tijdens de invasie van Oekraïne. Hij beklaagde zich over het gebrek aan wapens en munitie dat werd geleverd aan zijn Wagnergroep en beschuldigde het Russische leger van fouten op het slagveld.

De spanningen bereikten een hoogtepunt in juni 2023, toen de Wagnergroep een korte opstand leidde tegen het Kremlin. Soldaten van de Wagnergroep namen militaire posities in Rusland in en trokken op naar Moskou. De opstand kwam tot een einde na bemiddeling door de Wit-Russische president Alexander Loekasjenko. Prigozjin stemde ermee in om naar Wit-Rusland te vertrekken, en zijn troepen werden niet vervolgd.

Zijn vermogen en invloed

Prigozjin werd vaak omschreven als een oligarch en werd wereldwijd gezien als een van de rijkste en meest invloedrijke Russen. Zijn vermogen, dat deels voortkwam uit lucratieve overheidscontracten en andere zakelijke interesses, werd geschat op meer dan een miljard roebel. Hoewel officiële cijfers over zijn vermogen moeilijk te verkrijgen zijn, is het duidelijk dat zijn economische macht verder ging dan Rusland alleen.

Prigozjin’s bedrijven, en zijn betrokkenheid bij zowel militaire als politieke activiteiten, versterkten hem op het wereldtoneel. Zijn invloed reikte van de hoogste kringen van de Russische politiek tot de slagvelden van Afrika en het Midden-Oosten. Hiermee speelde hij een cruciale rol in het projecteren van Russische macht buiten de landsgrenzen.

Het einde van een tijdperk

Op 23 augustus 2023 kwam Jevgeni Prigozjin om het leven bij een vliegtuigcrash in de buurt van Koezjenkino. Samen met andere hooggeplaatste leden van de Wagnergroep waren alle inzittenden bij het ongeluk omgekomen. De omstandigheden rond de crash leidden tot speculaties over sabotage, maar officiële bevestiging ontbreekt tot op heden. Zijn dood markeerde het einde van een tumultueus leven vol machtsspel, intriges en controverses.

Prigozjin laat een complexe erfenis na. Voor sommigen was hij een slimme ondernemer, voor anderen een gevaarlijke oligarch met bloed aan zijn handen. Één ding is zeker: de naam Jevgeni Prigozjin zal nog lang in verband worden gebracht met de duistere kant van macht en politiek.